Thị trường bất động sản cả nước hiện đang gặp nhiều khó khăn; Trong đó, những điểm rối về pháp lý chiếm 70% khó khăn của các dự án BĐS, nhà ở. Nếu không được xử lý nhanh có thể dẫn đến suy thoái, tác động tiêu cực đến ổn định kinh tế vĩ mô, an sinh xã hội... Do đó, cần phải thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp để giúp doanh nghiệp BĐS vượt qua khó khăn, giúp thị trường BĐS phục hồi và phát triển theo hướng lành mạnh, an toàn, bền vững.
Theo Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TP.HCM (HoREA) Lê Hoàng Châu, từ năm 2015 đến nay, thị trường bất động sản gặp nhiều khó khăn, thách thức khiến doanh nghiệp kinh doanh bất động sản, người mua nhà và nhà ở gặp khó khăn. Qua đó, có tác động lan tỏa đến hàng trăm ngành nghề trong nền kinh tế, trước hết là các nhà thầu xây dựng, các đơn vị tư vấn xây dựng, các công ty sản xuất và cung ứng vật liệu, thiết bị xây dựng trong và ngoài nước, các nhà môi giới, các tổ chức tín dụng và sàn chứng khoán.
Trong đợt bùng phát dịch COVID-19 từ cuối năm 2019 đến đầu năm 2022, nền kinh tế và thị trường bất động sản nước ta càng bị ảnh hưởng nặng nề, tranh chấp địa chính trị khiến nhiều quốc gia rơi vào tình trạng lạm phát cao, có thể dẫn đến suy thoái và đổ vỡ nền kinh tế, chuỗi cung ứng toàn cầu.
Nhìn chung, thị trường BĐS đang rất khó khăn, sức mua và thanh khoản giảm mạnh, dòng vốn thiếu, thiếu nguồn cung nhà ở đi kèm với cơ cấu sản phẩm nhà ở chưa hợp lý, thiếu nhà ở vừa túi tiền, nhà ở xã hội, nhà ở cho công nhân, nhưng lại dư thừa nhà ở cao cấp. Bên cạnh đó, giá nhà đất tăng liên tục vượt quá khả năng tài chính của đại đa số người dân nên khó tạo lập nhà ở.
Ông Lê Hoàng Châu cho rằng, thị trường BĐS đang rất khó khăn nên một số DN BĐS cần thực hiện các giải pháp cấp bách để “tự cứu mình” để “sống sót” trước mắt và chờ đợi cơ hội đầu tư vào lĩnh vực kinh doanh mới, chẳng hạn như thu hẹp quy mô đầu tư sản xuất, kinh doanh (dừng, đình chỉ hoạt động đầu tư, xây dựng một số dự án, công trình, dừng triển khai dự án mới). Có DN phải bán tài sản, chuyển nhượng dự án hoặc bán bất động sản, sản phẩm nhà ở với giá chiết khấu tới 40-50% giá hợp đồng, thậm chí cắt giảm lao động trên 50%, cắt giảm lương.
Trong bối cảnh hiện nay, để lành mạnh hóa thị trường BĐS cần phải có các giải pháp ngắn hạn, trung hạn và dài hạn. Theo đó, về giải pháp trung và dài hạn, Nhà nước nhấn mạnh việc thực hiện Nghị quyết số 18-NQ/TW ngày 16/6/2022 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng về hoàn thiện thể chế, chính sách, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý đất đai, tạo động lực đưa nước ta trở thành nước phát triển có thu nhập cao đã đề ra mục tiêu cụ thể là “đến năm 2023 phải hoàn thành sửa đổi luật đất đai năm 2013 và một số luật có liên quan, bảo đảm tính đồng bộ, thống nhất " nhằm tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc pháp lý trên thị trường bất động sản.
Về giải pháp ngắn hạn, Chính phủ dự kiến ban hành 2 nghị định mang tính cấp bách gồm: Dự thảo “Nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều của các Nghị định thuộc lĩnh vực quản lý công của Bộ Xây dựng” và Dự thảo “Nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều của các Nghị định trong lĩnh vực đất đai”. Cùng với đó là sửa đổi một số thông tư liên quan nhằm giải quyết ngay một số tồn tại, vướng mắc nhưng vẫn bảo đảm phù hợp với pháp luật hiện hành. Luật Đất đai, Luật Nhà ở, Luật Kinh doanh bất động sản (mới) và một số luật có liên quan đang được sửa đổi, sắp ban hành và có hiệu lực.
Ngoài ra, Bộ Tài chính đề xuất cho phép doanh nghiệp thay đổi thời hạn, hoán đổi trái phiếu phát hành tối đa 2 năm so với thời hạn của phương án phát hành trái phiếu đã công bố cho nhà đầu tư. Việc gia hạn phải được các trái chủ đại diện cho hơn 65% tổng số trái phiếu đang lưu hành chấp thuận, điều này sẽ giúp các công ty giảm số lượng trái phiếu đáo hạn ở mức cao nhất trong 2 năm tới và có thể huy động vốn để đáp ứng nhu cầu kinh doanh nghiệp vụ thương mại và cơ cấu lại nợ…