Sau khi báo Tiền Phong phản ánh một số tuyến cao tốc được đầu tư giai đoạn 1 chỉ 2 làn xe, không có làn dừng khẩn cấp chạy dọc đường, chạy tốc độ hạn chế, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà đã yêu cầu Bộ GTVT vào cuộc điều tra và báo cáo.
Văn phòng Chính phủ đã có công văn 985/VPCP-CN gửi Bộ Giao thông vận tải (GTVT) về việc xử lý thông tin báo Tiền phong nêu.
Cụ thể, báo Tiền Phong ngày 02/02/2023 có bài phản ánh: “Cao tốc chỉ 2 làn xe: Làm nhỏ vì nhu cầu không cao?”. Bài báo đề cập thực tế một số tuyến cao tốc đã và sắp đưa vào khai thác có nhiều đoạn chỉ 1-2 làn xe mỗi chiều, tốc độ khai thác tối đa 80 km/h (thấp hơn nhiều so với tốc độ cho phép quy định tại đoạn tuyến trên quốc lộ 1A hiện hữu). Điều này khiến nhiều người lo ngại về tính chất của đường cao tốc, sự chậm chạp của các phương tiện và thiếu an toàn khi toàn tuyến không có làn khẩn cấp.
Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà chỉ đạo Bộ Giao thông vận tải vào cuộc xác minh làm rõ nội dung khiếu nại nêu trên để xử lý theo quy định; đề xuất, báo cáo Thủ tướng Chính phủ những nội dung vượt thẩm quyền.
Ở một khía cạnh khác, sau khi kết thúc chuyến kiểm tra, làm việc về tình hình triển khai các dự án giao thông trọng điểm (25-30/1/2023), Thủ tướng Phạm Minh Chính yêu cầu các bộ, ngành, địa phương thực hiện: Quy hoạch đường cao tốc cần có tính dài hạn, tầm nhìn bao quát, toàn diện tiêu chuẩn tối thiểu 4 làn xe lưu thông, đủ làn dừng khẩn cấp, tốc độ thiết kế 80-100km/H; không đầu tư đường cao tốc 2 làn xe với quy mô hạn chế, gây lãng phí nguồn lực và thời gian cho việc nâng cấp, mở rộng.
Đoạn cao tốc Cao Bồ - Mai Sơn được thiết kế một chiều 2 làn xe, toàn tuyến không có làn dừng khẩn cấp, chỉ có làn dừng khẩn cấp.
Như Tiền Phong đã đưa tin, hiện cả nước có một số tuyến đường cao tốc hạn chế đầu tư, quy mô mỗi chiều chỉ từ 1-2 làn xe, hoặc không có làn dừng khẩn cấp dọc đường... Cụ thể, như đoạn Yên Bái - Lào Cai (cao tốc Nội Bài - Lào Cai) chỉ 2 làn xe lưu thông và 2 làn dừng khẩn cấp (không có dải phân cách cứng ở giữa), tốc độ khai thác chỉ từ 50 - 80 km/lượt. h.
Các tuyến cao tốc Cao Bồ - Mai Sơn, Trung Lương - Mỹ Thuận, Cam Lộ - La Sơn mỗi chiều 2 làn xe, toàn tuyến không có làn dừng khẩn cấp, chỉ bố trí các điểm dừng khẩn cấp và cầu vượt cho ô tô.
Trong tương lai, khi các tuyến cao tốc Bắc Nam khác được đưa vào khai thác như Mai Sơn - Quốc lộ 45, Quốc lộ 45 - Nghi Sơn, Nghi Sơn - Diễn Châu, Nha Trang - Cam Lâm, Vĩnh Hảo - Phan Thiết, Phan Thiết - Dầu Giây... được thiết kế cơ bản giống tuyến đang khai thác (có thiết lập cự ly, chiều dài vị trí vượt, dừng khẩn cấp).
Lý giải về việc thiết kế, xây dựng đường cao tốc như trên, đại diện Bộ GTVT cho biết, theo quy hoạch đến năm 2030, Việt Nam sẽ có khoảng 5.000 km đường cao tốc. Để đạt được mục tiêu này, cần nguồn vốn khoảng 813 nghìn tỷ đồng. Thực tế đến năm 2020 mới bố trí được 395 nghìn tỷ đồng, trong khi kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021 - 2025 bố trí thêm khoảng 370 nghìn tỷ đồng. Do nguồn ngân sách hạn chế nên để đầu tư đạt mục tiêu xây dựng đường cao tốc, đồng thời phù hợp với lưu lượng phương tiện, nhu cầu đi lại của người dân nhiều khu vực chưa cao. Sau này, khi nguồn lực tốt hơn, nhu cầu của người dân sẽ tăng lên, các khoản đầu tư sẽ được mở rộng và hoàn thành theo đúng kế hoạch.
Với giai đoạn phân kỳ làm đường cao tốc (giai đoạn đầu), tuy quy mô chỉ 2 hoặc 4 làn xe, không có lề cứng dọc tuyến nhưng các tuyến đường cao tốc đều có dải phân cách giữa, không giao cắt với đường khác, có các điểm dừng khẩn cấp , các vị trí vượt… Điều này đủ đảm bảo cho các phương tiện lưu thông liên tục, an toàn, rút ngắn thời gian của tuyến đường. Đường cao tốc chỉ dành cho ô tô; Xe máy và xe thô sơ không được phép lưu thông.
“Bộ GTVT cam kết các dự án đường cao tốc đã, đang và sẽ triển khai đều đảm bảo tuân thủ các quy chuẩn, tiêu chuẩn, quy chuẩn hiện hành, đảm bảo hiệu quả, an toàn”, đại diện Bộ GTVT nói. Trong tương lai, Bộ GTVT sẽ đầu tư, vận hành hệ thống quản lý giao thông thông minh, trong đó có việc điều chỉnh tốc độ lưu thông của các phương tiện đường bộ thay đổi theo thực tế lưu thông trên tuyến.