Theo ông Đào Trung Chính, Tổ phó Tổ soạn thảo Luật Đất đai (Sửa đổi), quy định về giá đất sát thị trường sẽ được tiếp thu, làm rõ trong dự thảo Luật Đất đai (Sửa đổi). Đây cũng là vấn đề đã được xem xét, cho ý kiến trong quá trình lấy ý kiến rộng rãi trong thời gian qua.
- Thưa ông, đâu là vấn đề được người dân quan tâm và góp ý nhiều nhất trong quá trình lấy ý kiến về Dự luật Đất đai (sửa đổi) vừa qua?
+ Qua tổng hợp ý kiến đóng góp của các tổ chức, đoàn thể, cá nhân, chúng tôi thấy quy định được quan tâm nhiều nhất đều liên quan trực tiếp hoặc gián tiếp đến quyền và nghĩa vụ của người sử dụng đất. .
Chúng tôi tóm tắt 12 nhóm vấn đề được quan tâm nhất, bao gồm quy hoạch và sử dụng đất; chính sách thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ và tái định cư; giao đất, cho thuê đất, chuyển mục đích sử dụng đất; cơ chế, chính sách tài chính về đất đai, giá đất; đăng ký, cấp giấy chứng nhận đất đai và thủ tục hành chính, dữ liệu, thông tin đất đai; thương mại hóa quyền thuê đất hàng năm và lựa chọn hình thức trả tiền thuê đất; chế độ, quản lý, sử dụng các loại đất; đất công cộng, đất có công trình ngầm và quyền sử dụng không gian trên mặt đất; vai trò của Mặt trận và các thành viên của Mặt trận, UBND cấp xã; phát triển quỹ đất; phân cấp, giám sát và kiểm soát quyền lực; hộ gia đình sử dụng đất; giải quyết các luật mâu thuẫn, chồng chéo với Dự luật Đất đai (sửa đổi).
Tất cả các ý kiến đã được phân tích kỹ lưỡng và thảo luận với các sở, ngành liên quan để đạt được sự đồng thuận về dự thảo luật. Việc tiếp thu, giải trình ý kiến được thực hiện cụ thể đối với từng ý kiến của cá nhân, tổ chức và kết quả được thu thập, tổng hợp, báo cáo Chính phủ, Quốc hội cũng như công khai theo quy định của pháp luật về ban hành văn bản quy phạm pháp luật.
- Nhiều ý kiến cho rằng quy định về giá đất còn chung chung, khó hiểu, gây nhiều khó khăn cho các địa phương trong việc định giá đất. Hội đồng định giá BĐS còn bị cho là nặng về hành chính, đứng trước nguy cơ đá bóng tố cáo? Ý kiến này được xem xét và tiếp nhận như thế nào?
+ Về vấn đề tài chính đất đai, thể chế hóa Nghị quyết 18-NQ/TW, dự luật có những quy định mang tính cách mạng như bỏ khung giá đất, quy định các khoản thu từ đất, quy định rõ các trường hợp được áp dụng bảng giá đất, giá đất cụ thể, quy định tư vấn về giá đất, quy định tư vấn về giá đất chi tiết.
Đây là vấn đề nhận được rất nhiều sự quan tâm trong quá trình tư vấn vừa qua. Chẳng hạn, việc xây dựng bảng giá đất hàng năm được nhiều người đồng tình, nhưng cũng có ý kiến đề nghị xem xét tính chu kỳ ban hành bảng giá đất trên 5 năm để bảo đảm tiết kiệm, hiệu quả, tránh áp lực cho hệ thống cơ quan nhà nước. Đề nghị công bố bảng giá ngắn hạn hơn, 2-3 năm một lần và điều chỉnh khi có mức độ biến động nhất định.
Các ý kiến khác tập trung vào tính thống nhất của các luật liên quan như luật thuế, luật ngân sách nhà nước với luật đất đai để đảm bảo cơ chế tài chính thông suốt. Ngoài ra còn có nhiều ý kiến mang tính chuyên môn cao, bình luận sâu về các phương pháp định giá tài sản và việc áp dụng các phương pháp định giá tài sản.
Về nguyên tắc giá đất sát thị trường, đây là vấn đề khá mới ở Việt Nam, nhất là khi cơ sở dữ liệu về giá đất còn mỏng. Tiếp thu các ý kiến góp ý, ban soạn thảo, tổ biên tập sẽ rà soát, xem xét quy định cụ thể hơn trong dự án luật để các địa phương triển khai thực tế. Chẳng hạn, cần làm rõ sự liên quan của biểu giá đất, giá đất cụ thể trong mối quan hệ với giá thị trường; làm thế nào nó được thu thập; Thông tin được thu thập trong trường hợp nào?
Đối với Ban định giá đất, có ý kiến cho rằng cần độc lập hoàn toàn. Tuy nhiên, theo chúng tôi, chính cấp phó của cơ quan quyết định giá đất nên phải gắn yếu tố trách nhiệm giải trình.
Vì vậy, không thể độc lập hoàn toàn mà phải có sự tham gia của các cơ quan liên quan như quy định trong dự thảo luật. Tuy nhiên, chúng tôi cũng đang học cách nhận được nhiều lời khuyên chuyên môn hơn từ Hội đồng. Vì vậy, ban soạn thảo sẽ cân nhắc quy định về thành phần hội đồng, bên cạnh sự có mặt của cơ quan quản lý nhà nước.
- Vấn đề thu hồi, bồi thường, hỗ trợ tái định cư là nội dung nhận được nhiều ý kiến, vấn đề này được tiếp thu và giải trình như thế nào, thưa ông?
+ Đây là một trong những câu hỏi nhận được nhiều ý kiến và các ý kiến đưa ra cũng khác nhau.
Có ý kiến tán thành Dự luật Đất đai (sửa đổi) về các trường hợp thu hồi đất để phát triển kinh tế vì lợi ích quốc gia, công cộng, nhưng đề nghị mở rộng hơn đối với các dự án xã hội hóa (y tế, giáo dục, văn hóa, thể thao, môi trường), không phân biệt hình thức đầu tư. vốn là công cộng hay tư nhân.
Đề nghị nhà nước mở rộng các trường hợp thu hồi đất để phát triển kinh tế, kể cả các dự án sử dụng vốn đầu tư tư nhân. Tuy nhiên, cũng có ý kiến đề nghị chỉ thu hồi đất đối với dự án đầu tư công và dự án không vì mục đích thương mại.
Đề nghị không thu hồi đất đối với trường hợp thực hiện dự án xây dựng nhà ở thương mại. Điều này cho thấy còn nhiều quan điểm cần được nghiên cứu, thảo luận kỹ lưỡng để hoàn thiện quy định này trong dự thảo.
Những nội dung còn nhiều ý kiến khác nhau, chưa thống nhất, cơ quan biên tập sẽ họp, báo cáo cụ thể để Chính phủ, Quốc hội xem xét, cho ý kiến cụ thể.
Về quy định, khu tái định cư mới phải bằng và tốt hơn nơi ở cũ. Đây cũng là nội dung rất được quan tâm, chúng tôi sẽ tiếp thu, xây dựng tiêu chí cụ thể, lượng hóa để các địa phương dễ thực hiện. Chẳng hạn, nguyên tắc lựa chọn nơi tái định cư được thực hiện theo thứ tự ưu tiên, thiên về tái định cư tại chỗ.
Quy định các điều kiện, tiêu chí về hạ tầng kỹ thuật (đường, điện, nước, chiếu sáng, thông tin liên lạc), hạ tầng xã hội (chợ, y tế, giáo dục…) đảm bảo sau khi thu hồi đất, người bị thu hồi đất phải có chỗ ở, đảm bảo cuộc sống bằng hoặc tốt hơn nơi ở cũ theo tinh thần Nghị quyết 18.